دکتر محمدابراهیم ضرابیها

تفسیر زیارت عاشورا در بستر تاریخ | خودکاوی و خودشناسی | معادشناسی | مولانا | اسماء و صفات الهی

تفسیر زیارت عاشورا در بستر تاریخ | خودکاوی و خودشناسی | معادشناسی | مولانا | اسماء و صفات الهی

دکتر محمدابراهیم ضرابیها

دکتر محمدابراهیم ضرابیها محقق اسلامی و نویسنده ایرانی در زمینه ادبیات و عرفان اسلامی است.

آثار روایی‌ و تاریخی‌ برای‌ امام‌ حسین‌(ع) پنج‌ همسر نام‌ می‌برد که‌ شش‌ فرزند ازاو به‌ دنیا آورده‌اند.

 

  1.  «لیلا» دختر ابی‌ مرّة‌ بن‌ غروة‌،مادر علی‌ اکبر که‌ در کربلا به‌ شهادت‌ رسید.
  2. «حرار» (آزاده‌) یا غزاله‌ و یا شهربانو دختر یزدگرد که‌ مادر علی‌ بن‌ الحسین‌؛یعنی‌ امام‌ سجاد، می‌باشد.
  3. «رباب‌» که‌ مادر یک‌ پسر به‌ نام‌ عبدالله رضیع‌ (بر سر زبان‌ها معروف‌ به‌ علی‌اصغر) که‌ در آغوش‌ پدر در کربلا هدف‌ قرار گرفت‌ و شهید شد و نیز مادر دختری‌ به‌ نام‌ سُکَینه‌ است‌ که‌ در فاجعه‌ کربلا به‌ اسارت‌ درآمد.
  4. «ام‌ اسحاق‌» دختر طلحة‌ بن‌ عبیدالله که‌ مادر دختری‌ به‌ نام‌ فاطمه‌ است‌
  5. «قضاعیة‌» مادر جعفر که‌ در زمان‌ حضرت‌ درگذشت‌.


در این که همسران در کربلا بودند، یا نه، برخی از مورخان نوشته اند: تنها رباب در کربلا حضور داشت. او به همراه دیگر زنان و فرزندان به کوفه و سپس به شام به عنوان اسیر برده شد و بعداً به همراه کاروان به مدینه بازگشتند. وی پس از شهادت امام حسین(ع) وقتی به مدینه آمد، بزرگان مدینه از او خواستگاری و درخواست ازدواج کردند اما در پاسخ آنان فرمود: «بعد از آن که افتخار وصلت با خاندان پیامبر نصیبم شد، با فرد دیگری وصلت نخواهم کرد». در مدینه یک سال عزاداری کرد و در این مدت روزها زیر سقفی نمی‌رفت و مدام در مظلومیت حسین(ع) می‌گریست تا جان به جان آفرین تسلیم نمود.

 در مورد شهربانو افسانه های نقل شده که صحت ندارد . از جمله این که پس از عاشورا از دست دشمن فرار کرد و چون دشمن در تعقیب او بود ، در بین راه به کوه معروف بی بی شهربانو رسید و کوه شکافته شد و او را در خود جای داد. کسانی که نام یکی از همسران امام را شهربانو و دختر یزدگرد ثبت کرده اند ، اذعان دارند پس ازتولد امام سجاد با فاصله اندکی از دنیا رفت.

 

جلسه هشتم سخنرانی تفسیر زیارت عاشورا

#فرازهایی از جلسه #هشتم

 در مورد تاریخ‌ زندگی‌ همسران‌ حضرت‌ و این‌ که‌ کدام‌ یک‌ از آنان‌ در کربلا حضورداشتند و سایر ویژگی‌های‌ آنان‌ سخن‌ فراوان‌ وجود دارد، لیکن‌ در مورد هیچ‌ کدام‌ از آنان‌ به‌مقدار «شهربانو» در میان‌ نویسندگان‌ بحث‌ نشده‌ است‌.

 درباره‌ ایشان‌ سؤالاتی‌ مطرح‌ است‌،مانند این‌ که‌:

 

  • آیا زنی‌ به‌ نام‌ شهربانو همسرحضرت‌ بوده‌ است‌؟
  • آیا این‌ بانو دخترِیزدگرد، پادشاه‌ ایران‌ بوده‌ که‌ به‌ اسارت‌ مسلمانان‌درآمده‌ بوده‌؟
  • آیا همین‌ خانم‌ مادرِ امام‌ سجاد(ع) می‌باشد،که‌ امام‌ سجاد از جانب‌ مادرایرانی‌ است‌ و امامان‌ بعد از وی‌ نیز از جانب‌ مادر ایرانی‌ هستند؟ و این‌ موضوع‌ در گرایش‌ ایرانیان‌ به‌ تشیع‌ نقش‌ ایفا نموده‌ است‌

 دربارة‌ اصل‌ جریان‌ می‌توان‌ گفت‌، از جمله‌ رخ‌دادهای‌ تاریخی‌ است‌ که‌ دربسیاری‌ از منابع‌ روایی‌ و تاریخی‌ دیرینه‌ ثبت‌ شده‌ است‌ و از شهرتی‌ بهره‌ور است‌ که‌ با قرائن‌ و شواهد جانبی‌ به‌ شکل‌گیری‌ آن‌ اطمینان‌ حاصل‌ می‌گردد. بسیاری‌ از مورخان‌ ومحدثان‌ شیعه‌ و سنی‌ اصل‌ جریان‌ را نگاشته‌اند که‌ به‌ برخی‌ از دیرینه‌ترین‌ و موثقترین انها میپردازیم:

 

 

مطالعه "کتاب سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا" نوشته "آیت الله محمد صادق نجمی" به همراهان عزیز توصیه میشود. این کتاب حاوی کلامهای با ارزشی از امام حسین (ع) میباشد.

 

 آیت‌الله محمدصادق نجمی در این کتاب در پیِ آن بوده است تا همۀ آنچه أباعبدالله(ع) در مسیر مدینه تا نینوا بر زبان مبارک جاری ساخته اند را با شیوه ای علمی و دقیق و بر اساس تطبیق نسخه های مختلف مستندسازی نماید.

 

در این کتاب نگارنده کوشیده متن سخنان امام حسین (ع) را از آغاز حرکت از مدینه تا هنگام شهادت، به ترتیبی که آن حضرت در مناسبت‌های مختلف ایراد کرده، برگرفته از منابع مختلف، ثبت نماید

علاوه بر متن عربی سخنان امام حسین (ع)، توضیح لغات، ترجمه و شرح متن سخنرانی درج گردیده است. بیان دقیق فرمایشات آن حضرت از مدینه تا کربلا و بررسی برخی از موارد مبهم تاریخی از جمله امتیارات این کتاب است.

کتاب سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا تاکنون به زبان‌های اردو، ترکی استامبولی و روسی ترجمه شده است

این کتاب در ۴ بخش مدینه تا کربلا، مکه تا کربلا، سخنان امام (ع) در کربلا، خطبه حسین بن علی (ع) در منی، تدوین شده‌است

نویسنده این کتاب معتقد است با مطالعه و تامل در سخنان امام حسین(ع) می‌توان وجوه گوناگون نهضت حسینی، حوادث، جریان‌ها و نیز چهره‌های حق و باطل را بازشناخت.

بخش اول، سخن امام به استاندار مدینه، پاسخ امام حسین (ع) به مروان، سخن امام (ع) در کنار قبر رسول‌الله (ص)، پاسخ امام به ام‌سلمه و محمد حنفیه و وصیت امام حسین (ع) را شامل می‌شود

بخش دوم به بررسی این نکته پرداخت شده است که آیا حسین‌ بن علی (ع) مجبور به شهادت بود یا آزادانه راه شهادت را برگزید و اینکه شهادت پیش‌بینی شده چه ارزشی دارد مطرح شده است و دیگر مباحث در این فصل، سخنان امام در منزل‌های گوناگون در طی راه از مدینه تا کربلا است

 

بخش سوم کتاب که بیان سخنان امام (ع) در کربلا اختصاص داده شده است، گفتار امام در عصر عاشورا، شب عاشورا، شعر امام (ع) و وصیت آن حضرت به خواهران و همسرانش در شب عاشورا، رؤیا امام (ع) در شب عاشورا، اولین و دومین سخرانی امام (ع) در روز عاشورا جزو سرفصل‌های این بخش است

بخش چهارم کتاب به بررسی خطبه حسین‌ بن علی (ع) در منی می‌پردازد که در ابتدا، مؤلف نگاه اجمالی به محتوا و چگونگی نقل این خطبه شریف در منابع حدیثی را بررسی کرده است و هم‌چنین انگیزه امام (ع) از ایراد این خطبه و هم‌چاپ شده است.


 

دریافت
عنوان: کتاب سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا
حجم: 2.56 مگابایت
توضیحات: کتاب سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا نوشته آیت الله محمد صادق نجمی

 🔴 در دوره ده ساله خلافت معاویه در عصر امامت امام حسین (ع), امام حسین روش امام حسن (ع) را پیش گرفتند و به صلح با معاویه پایبند بودند و خلاف ایشان حرکت نکردند. حتی امام حسین (ع) در جواب نامه جمعی از شیعیان مبنی بر قیام علیه معاویه و بنی امیه چنین پاسخ گفتند:


"اکنون عقیده من چنین است تا وقتی که معاویه زنده میباشد در خانه بمانید و از کاری که به شما بدگمان شوند بپرهیزید. اگر او مُرد و من زنده بودم در آن زمان شرایط را برای شما مینویسم".


 اینها سندی است مبنی بر اینکه قصد امام حسین (ع) از ابتدا جنگ نبود و روش ایشان کاملا منطبق بر روش امام حسن (ع) بود.


🔴 معاویه در 15 رجب سال 60 ه.ق. از دنیا رفت و در 16 رجب همان سال یزید پسر معاویه بر جای او نشست. یزید که در پی بیعت گرفتن از حسین (ع) بود و در این امر ناموفق بود فشار را بر حسین ابن علی زیاد کرد لذا امام حسین در 28 رجب همان سال از مدینه به مکه به همراه تمام قوم و خویش و خانواده هجرت نمودند. ایشان در سوم شعبان سال 60 ه.ق به مکه رسیدند

فشارها بر امام برای گرفتن بیعت با یزید زیاد بود و به گوش ایشان رسیده بود یزید قصد دارد در گردهمایی بزرگ مسلمانان در حج و عید قربان از امام حسین (ع) بیعت بگیرد و اگر ایشان قبول نکرد امام (ع) را به قتل برساند.

با افزایش فشارها و تدبیر امام برای خنثی کردن این حیله یزید, ایشان بنا به دعوت کوفیان که نامه های زیادی در دفاع از امام (ع) به ایشان نوشته بودند حج را ناتمام میگذارند و در 8 ذی الحجه سال 60 ه.ق از مکه خارج و به سمت کوفه حرکت میکنند.

امام حسین (ع) در روز دوم محرم سال 61 ه.ق به کربلا میرسد و در آنجا ایشان متوجه میشود که کوفیان فریب تهدید و تطمیع یزید و ابن زیاد (والی بصره و کوفه) خورده اند و علیه امام حسین (ع) شده اند. لذا امام تصمیم میگیرد به کوفه نرود. ابن زیاد, عمربن سعد با سپاهی 4000 نفره وارد کربلا میکند. به گواه تاریخ چندین مذاکره بین عمر بن سعد و امام حسین (ع) انجام میشود و امام تلاش میکند به نحوی از جنگ و خونریزی جلوگیری کند ولی ابن زیاد دوراه بیشتر جلوی پای امام (ع) قرار نمیدهد:


جلسه هشتم تفسیر زیارت عاشورا

توسط دکتر محمدابراهیم ضرابیها

 

  • همسران و فرزندان امام حسین (ع)
  • جایگاه اجتماعی امام حسین (ع)
  • دوره امامت حسین بن علی (ع)
  • ویژگیهای شخصیتی امام حسین (ع)
  • واقعه عاشورا
  •  ده ویژگی امام حسین از زبان حضرت ولیعصر (عج)

 

 

 

جلسه هفتم تفسیر زیارت عاشورا

توسط دکتر محمدابراهیم ضرابیها

 

  • مروری بر زندگی امام حسین (ع)
  • همسران و فرزندان ایشان
  • گفتاری درباره شهربانو
  • ویژگیها و فضائل امام حسین (ع)
  • حقیقت فنا در شاکله وجودی ایشان
  • گفتار پیامبر درباره امام حسین (ع)

 

 

جلسه ششم تفسیر زیارت عاشورا

توسط دکتر محمدابراهیم ضرابیها

 

  • معنا و مفهوم سلام
  • نقش تربیتی سلام و تهیت
  • مفهوم سلام در قرآن و روایات
  • چگونگی سلام بر مردگان و شهیدان
  • جایگاه سلام در زیارت عاشورا

 

 

جلسه پنجم تفسیر زیارت عاشورا

توسط دکتر محمدابراهیم ضرابیها

 

  • بررسی سند زیارت عاشورا
  • درباره کتاب مفاتیح الجنان
  • آیا زیارت عاشورا حدیث قدسی است؟
  • تحریفات در متن اصلی زیارت عاشورا
  • زیارت عاشورا از کیست؟
  • مهمترین و قدیمترین سند زیارت عاشورا از کیست؟
  • بررسی اسناد زیارت عاشورا در کتاب مصباح المجتهد و کتاب کامل الزیارات ابن قولویه

 

جلسه چهارم تفسیر زیارت عاشورا

توسط دکتر محمدابراهیم ضرابیها

 

  • مروری بر تاریخچه عزاداری عاشورا در زمان ائمه معصومین تا به امروز
  • مروری بر تاریخچه عزاداری در ایران باستان
  • مروری تاریخی بر شخصیت سیاوش در ایران باستان و عزاداری سیاوشون
  • تلفیق عزاداری در ایران باستان با عزاداری عاشورا توسط ایرانیان