- ۰ نظر
- ۰۵ آبان ۹۶ ، ۰۹:۰۰
اندیشۀ منجی موعود و انتظار او برای ظهور از عمومی ترین و فراگیرترین مفهوم های ذهن بشری است. این اندیشه را می توان مهمترین دغدغۀ آدمی دانست که در طول تاریخ، همواره به آن توجه داشته است.
مسئله منجی موعود، انتظاری را برای بشر به همراه میآورد که همواره برای اجرای عدالت و برقراری صلح و آرامش و معنویت، روز شماری میکند. و همین احساس در درون انسانها نوعی امید و آرزو میبخشد. از اینجاست که مفهوم انتظار با نجات دهندۀ موعود یک رابطۀ لازم و ملزومی پیدا میکند.
در تمام فرهنگ ها و ادیان و تمدن های بشری اعتقاد به منجی موعود، به عنوان یک اصل درون ذات درآمده است و این گرایش فکری و روحی بقدری در درون انسان ریشه دوانده است که آثار آن را میتوان در آرزوها و رؤباهای زندگی کنونی انسان مشاهده کرد. این تمایل گاهی نیز در نوشته ها و فیلمها و هنرهای کلامی و غیر کلامی و حتی در بعضی از آداب و رسوم و شعائر اجتماعی و دین چنان متجّلی گردیده است که به عنوان یک اصل انکار نشدنی قابل ادراک و برّرسی است. اعتقاد به منجی و موعود، اختصاصی به شیعه و یا حتی به مسلمانان ندارد بلکه همۀ کسانی که گرایش به حق و عدالت و زیبائی و صلح و آشتی و عشق دارند بر این باور هستند که آیندۀ جهان در نهایت متعلّق به حق و حقیقت پرستان خواهد بود، و شرّ و بی عدالتی و ظلم و ناراستی و دشمنی از جهان رخت بر خواهد بست و روشنایی و نور و پاکی، همۀ انسانها را در بر خواهد گرفت.
بدون تردید تاکنون درباره سهراب سپهری مقالات و کتابهای بیشماری به رشته تحریر درآمده است. بیشتر مقالات و کتابها در مدح او و قلیلی نیز در نقد هشت کتاب به چاپ رسیده است. اما هنوز کارها و تحقیقات بسیاری باید از اندیشههای این شاعر نوپرداز، از لابلای مفاهیم شعری او کشف و تحلیل گردد.
مؤلف این رساله طریقهی شکلگیری و تکامل وجودی سهراب سپهری را در کتاب «نگاه ناب»به طور مفصل توضیح داده است که برای اطلاعات بیشتر، خواننده را به همان کتاب ارجاع میدهیم. اما از میان همین تحلیلها و تفسیرها میتوان موضوعات جداگانهای را به طور تخصصی استخراج و مورد تدقیق و تحلیل قرار داد. به عنوان مثال، از میان موضوعات مختلف، مؤلف موضوع عشق و عرفان را برگزیده است. منظور از عشق یا عاشقانهها، آن دسته از اشعاری هستند که مبنای تفکر و احساس شاعر را نسبت به این موضوع نشان میدهد. و منظور از عرفان یا عارفانهها آن دسته از اشعاری هستند که نوع نگاه شاعر را نسبت به مسایل معنوی نشان میدهد.
منظومه بلند مسافر، ششمین کتاب از مجموعه هشت کتاب میباشد که دو سال بعد از منظومۀ "صدای پای آب" سروده شد و در همان سال (بهار 1345) برای اولین بار در مجلة آرش، دورة دوم، شماره پنج به چاپ رسید. در این زمان سهراب به مرز 38 سالگی رسیده بود که مرز پختگی و باروری ذهنی و روحی او به حساب میآید. در بین این سالها، یعنی بین سرودن منظومة صدای پای آب و منظومۀ مسافر، او سفرهای آفاقی بسیاری انجام داد. سفر به اروپا مانند شهرهای مونیخ و لندن (1344) و سفرهایی به فرانسه، اسپانیا، هلند، ایتالیا و اتریش (1345) به تجربیات او افزود و این سفرهای آفاقی او را به سفرهای انفسی و درونی سوق داد. در حقیقت سفرهای تاریخی، زمانی و مکانی او زمینة سفر به وادیهای بیزمان و بیمکان درونی را فراهم آورد و تمام این تصویر در منظومة مسافر نمایان است. شاعر با اتوبوس به سمت شمال ایران (شهر بابل) میرود. تمام مسیر راه را (سیر آفاقی) هوشیارانه طی میکند. به مقصد میرسد، کمی تأمل میکند و سپس به سفر درونی و انفسی دست مییابد.
این نوع تحلیل و تفسیر از مجموعهی اشعار هشت کتاب در نوع خود بدیع و تازه است و چه بسا در ادبیات معاصر و شعر نو اولین کار مفصلی است که تاکنون به رشتهی تحریر در آمده است.